1 – مسئله مهدویت چگونه می تواند موجب ایجاد روحیه امید در سطح جامعه شود؟

بین همه ادیان الهی و ابراهیمی، تعابیر بسیار بلندی از همه انبیا راجع به حضرت حجت (عج) رسیده و تقریباًَ جزو اجتماعیترین موضوعات، بشارت موعود و وعده منجی است و حتی مكاتبی كه الوهیتزدایی شدهاند باز به نوعی و به نحوی به این مسئله اندیشیده اند، و گرچه نام ایشان را نبردهاند، اما همه بشارت ایشان را داده اند.
خوشبختانه هنگامی كه به ادیان آسمانی مراجعه می كنیم این کتب را سراسر امید و سرشار از نویدهای بهروزی مییابیم. امید بستن به جهانی روشن و نورانی كه در آن آدمی بر همه خواستههای خود كامیاب و از گناهان پاك می شود و از همه دلبستگی های مادی و جلوه های زشت آن رهایی می یابد و به وجود منجی كه برآورنده آرزوها و نیازهاست ایمان بیاورد، آشكارا دیده میشود؛ و طبق آیات و روایات و آموزه های دینی همه می دانیم که عاقبت بشر به منجلاب، ختم نخواهد شد و ما معتقدیم كه از پس همه ستمها و بیعدالتیها و دروغهایی كه به بشر در طول تاریخ گفته شده است، خورشید حقیقت و عدالت، طلوع خواهد كرد و خدا انسان را با ستمگران تاریخ، وا نخواهد گذارد و این لحظه زیبای وعده داده شده همان زمان ظهور مهدی موعود (عج) است که با گسترش عدل و داد جهان را به قدومش منور خواهد ساخت.
با این انگیزه و دیدگاه است که حس امیدواری به داشتن عاقبت و آخرتی معنوی و داشتن یک مدینه فاضله مشترک بعد از ظهور حضرت قائم در سطح جامعه ایجاد وفاق، همدلی، همراهی می کند؛ امید و اتحادی که در انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس تعجب همگان را برانگیخت خود نتیجه این واقعیت دینی است که هدف مشترک و امید به دستیابی به آنچه برای آنها ارزش شناخته شده است منجر به یکپارچگی و پیروزی آنان شد.

2 – ضرورت وجود امید چیست؟

همه مکتب های انسان شناسی لازم می بینند تا به خواسته ها، علایق و اهداف انسانی توجّه کنند و به نیازهایی همچون آرامش، امید، رضایت خاطر، لذت بردن از زندگی، شکوفایی، کمال جویی و... پاسخ دهند. بزرگ ترین مکتب های انسان شناسی معاصر و روان شناسان برای پاسخ دادن و تأمین این نیازهای انسانی با ادیان اشتراک دارند و گاه به رقابت می پردازند . روان شناسان بزرگ برای پاسخ دادن به نیاز انسان ها و تحقّق بهداشت روان از شیوه های متفاوتی استفاده می نمایند. حس امیدواری حتی در عرصه های پزشکی در اداره خانواده و در انگیزه های لازم جهت هدفمند بودن در زندگی  لازم و ضروری شناخته شده است چرا که امنیت نتیجه داشتن امید است و همه انسان‌ها امنیت را ركن اساسی زندگی بشر می‌دانند و برای تأمین آن، به صورت فردی و جمعی تلاش‌های فراوانی کرده‌اند.
بر اساس اعتقاد مسلمانان، دین اسلام، امنیت بشر را تنها در یکی از حوزه‌‌های اخلاق یا اقتصاد و مانند آن نمی‌بیند، بلكه مجموعه‌ای از مقولات امنیتی را در شكل‌گیری ساختار امنیتی موفق دخیل می‌داند. ضعف‌های حوزه‌ نظری یا عملی بشر، اجازه‌ موفقیت كامل در عرصه‌ ایجاد امنیت را نداده و تلاش آدمی در ایجاد ساختار امنیتی همواره با موفقیت قرین نبوده است.پس اعتقاد به منظور یک منجی که در نهایت امنیت اجتماعی را برای افراد به ارمغان خواهد آورد، ضروری ترین دلیل برای حضور این امید در قلوب مومنین است.

3 – در اندیشه دینی امید فعال ستوده شده و امید منفعل هرگز مطلوب نیست، در این مورد توضیح دهید؟

انسان با پا گذاشتن بر این کره خاکی مسئولیت ها و وظایفی برایش پدید می آید که درسایه انجام آنها می تواند به سعادت واقعی برسد. انسان بیهوده وسرگردان خلق نشده است و تمامی صحنه های این دنیا برای او مکان آزمایش و امتحان الهی می باشد. «افحسَبتم انَما خَلَقنا کُم عَبَثا وَانکُم الینا لا تَرجِعُون» آیا خیال می کنید ما شما را عبث آفریده ایم وشما به سوی ما باز نمی گردید، پس آفرینش و حیات انسان هدف والایی است و یکی از ویژگی های مهم انسان های هدفمند و وارسته تبعیت از موهبت الهی و حاکم دینی مشروع می باشد که این یکی از شاخصه های مهم یک حکومت دینی می باشد .اگر حضرت امیر المومنین را گوشه نشین نمودند ونزدیک به ۲۵سال از حق مسلم ومشروعش محروم ساختند واگر امام حسن مجبور به صلح با طاغوت زمان خویش شد واگر امام حسین را غریبانه و مظلومانه در کربلا به شهادت رساندند واگر هر کدام از ائمه معصومین این موهبت های بزرگ الهی را به نحوی گوشه نشین نمودند همه به خاطر بی وفایی یاران و وظیفه نشناسی مردم زمان انها بود که از اطراف آنان پراکنده می شدند.
از ویژگی های حکومت حضرت مهدی (عج) یاران وفادار و مستحکم آن حضرت می باشد که حاضرند با تمام وجود در راه احیای ارزش های الهی و اسلامی در صحنه حاضر باشند و دست از دفاع ازحریم ولایت و خاندان اهل بیت نکشند. امید واری و تلاش برای قرار گرفتن در زمره یاران واقعی امام زمان(عج) همواره فعالیت وسعی کوشش را برای مسلمانان در پی داشته است و این اندیشه همواره پسنديده و ارزشمند بوده است.

4- مهم ترین فلسفه ای که برای تحقق قیام مهدی (عج) بر شمرده اند تحقق عدالت فراگیر و گسترده است، با توجه به اینکه دنیا فقط دار گذر و اصل و مقصد نهایی آخرت است تحقق عدالت فراگیر در دنیا چه ضرورتی دارد و چرا باید در این دنیا انتظار عدالت داشته باشیم؟

به رغم تمام كوشش های بشری برای ایجاد عدالت در طی اعصار، تاكنون بشر نتوانسته اجتماعی را كه در آن تمامی امورات بر مبنایی عادلانه، وضع و اجرا شوند، برسازد. بلكه ببعضي مواقع، همه چیز به سمت بی عدالتی پیش رفته است به طوری كه انسان امروز بیش از گذشته نیاز به دادگری را احساس می كند.
چنین تعابیر و باورهایی به رغم تفاوتهای خاص خود در ادیان مختلف تاکید بر ظهور یک منجی جهت گشودن راه جدیدی فراروی انسان در جهت نیل به سعادت ابدی، مشترک هستند. از این رو مهدویت و منجیگرایی دغدغه تمامی انسانها و در دورانهای مختلف تاریخی بوده است و در روزگار ما نیز که انسان معاصر دچار بیعدالتیها و ظلم در عرصه جهانی است، این مساله حایز اهمیت میباشد و از آنجا که خصوصیات اصیل همگی انبیا و اوصیای الهی باطل ستیزی بوده است و در هر زمانی فرعون هایی یافت می شوند که عرصه را برای عدالت الهی تنگ می کردند و در این جا این وظیفه فرستادگان و اولیا الهی بود که باید روبروی ان می ایستادند و تا آن را از بین نبرند ساکت نشوند. چنان چه قرآن کریم ایمان واقعی را در دشمن ستیزی و نفی طاغوت معرفی می کند : «فَمَن یَکفُر بِالطاغوت وَیُومِن بِالله فَقَد اِستَمسَک بِالعُروَه الوُثقی » کسی که با طاغوت دشمنی کند وایمان به خدا بیاورد او به ریسمان محکم تقوی دست زده است .
حضرت مهدی باقیام مقدس خویش تمامی طاغوت های زمان را نابود می کند و حکومت مشروع الهی را برجهان سیطره می دهد.

5- یکی از مباحثی که امروزه به صورت جدی مطرح است بحث جهانی شدن است، با توجه به اینکه حکومت حضرت مهدی(عج) نیز حکومت جهانی است و الگوی اسلامی جهانی شدن می باشد اگر از این زاویه به این مسئله نگریسته شود آیا جهانی شدن رنگ و بوی دیگری نمی گیرد و در آن صورت وظیفه ما در قبال آن امروزه به صورت جهانی شدن مطرح است، چیست؟

مهدویت و جهانی شدن، هر دو از جمله مباحث مهم و دغدغههای روزگار ماست. اعتقاد به ظهور منجی و مهدویت در معنای عام خود، یک باور دینی فراگیر در بین انسانها هست و گاه در برخی مباحث علمی چنین تصوری برانگیخته میشود که بین پدیده جهانیشدن با حکومت جهانی حضرت مهدی (عج) ارتباط و حتی همسانی وجود دارد.
اما وضعیت جهانیشدن با رشد تکنولوژی ارتباطات همراه بوده که موجب فشردگی زمان و مکان، همجواری مجازی، کشآمدن مناسبات اجتماعی در طول مکان، کوچک شدن جهان و در نهایت به تعبیرمارشال مکلوهان، پیدایش «دهکده جهانی» گشته است.
رای انسان ماقبل عصر تکنولوژی ارتباطات، تحقق یک حکومت جهانی با تصوراتی توام بوده است که به دلیل گستره عظیم جغرافیایی جهان برای انسان آن روز، نحوه تحقق چنین حکومتی، به رغم باور اصیل وی به تحقق آن، در بوته اعجاز و شگفتی قرار میگرفت.
در حالی که پیشرفتهای تکنولوژی ارتباطی فهم چنین وضعیتی را به طرق عادی برای ما میسر ساخته است. در پرتو چنین تحولاتی است که فهم ما نسبت به برخی از آموزههای دینی روشنتر گشته و ما اینک با بصیرت بیشتری میتوانیم آموزههای دینی و جهانی خود را درک کنیم. پدیده جهانیشدن نیز شاید بتواند چنین زمینهای را بیشتر فراهم سازد و آنچه برای انسانهای مومن پیشین صرفاً یک باور دینی- اعتقادی بود، میتواند برای ما امر ملموستری جلوه نماید و شاهد تحقق زمینههای آن باشیم و مفهوم جهانیشدن یا مفاهیم دیگری میتوانند برای ما زمینه درک بهتر و روشنتری از چگونگی تحقق حکومت جهانی موعود فراهم سازند.
هر چند جهانیشدن از جمله مفاهیمی است که در سه دهه اخیر تداول یافته است و علاوه بر عرصه مراکز علمی و تحقیقاتی اذهان بسیاری از جهانیان را نیز به خود مشغول داشته است. سیر تحول تکنولوژی در عرصه ارتباطات و پیدایش انقلاب اطلاعات در نیمه دوم قرن بیستم زمینه گذر از محدودیتهای جغرافیایی را فراهم ساخته و این امر موجب کوچکتر شدن جهان و تبدیل عرصه جهانی به یک دهکده گردید که ساکنان آن در ارتباط مستقیم با یکدیگر میتوانستند باشند. چنین وضعیت در تفکر اسلامی عملاً پذیرفته شده بود و هم اینک جهان غرب نیز عملاً به چنین نتیجهای رسیده است و ما می توانیم به سهولت اندیشه «جامعه فاضله اسلامی» را با وضعیت «جهانیشدن»، مقایسه نماییم.

6- چه راهکارهایی برای ترویج و تبلیغ فرهنگ غنی مهدویت و انتظار ارائه می دهید؟

در روایت آمده است كه امام زمان(عج) فاصلههای طبقاتی را در سطح جوامع بشری بر هم خواهند زد. در روایت داریم كه در زمان مهدی ما، هیچ انسان گرسنهای در سراسر زمین پیدا نخواهد شد. این آن مهدویتی است كه ما به آن معتقدیم و همه ادیان به آن معتقدند، ولی هیچ كس به اندازه شیعه، راجع به آن جامعه آخرالزمان و انقلاب بزرگ، شفاف سخن نگفته است. و شاید دیگران، آگاهی شفافی از وضعیت نداشتهاند. شیعه حتی نام مقدس آن رهبر انقلاب جهانی را نیز میداند، روش حكومت او را توصیف كرده است و شاید در هیچ مكتب دیگری چنین نباشد.شما در انجیل، در تورات و در همه منابع شرق و غرب، بشارت آخرالزمان را میبینید، ولی هیچ جا به اندازه منابع شیعه، شفاف و دقیق راجع به ایشان، حتی قیافه، حرفها، شعارها و نحوه انقلاب و حاكمیتش بحث نشده است.
پس حفاظت و نگهداری از این فرهنگ غنی که فقط در نزد شیعیان به طور کامل وجود دارد به هر روش و طریقی وظیفه یکایک ماست، امروزه با وجود توطئه های فراوان باید ما با آگاهی کامل با مسایل و مشکلات برخورد کنیم و یکی از مهمترین اندیشه های دینی که همانا اندیشه مهدوی است را باید بیش از همیشه در معرض توجه مسلمانان و جهانیان قرار بدهیم و باعث شویم تا انتظار فرج آن غایب از نظر همواره در حضور به خوشایندی و شیوایی هر چه بیشتر روانه دل های مومنان بشود.  چرا که هر یک از آموزه ها و تعالیم دینی نسبت به یکدیگر از رتبه و درجه خاصی از اهمیت و اولویت برخوردار هستند و در امر دینداری و رسیدن به کمال دینی نقش ویژه ای را ایفا می کنند، به طوری که نمی توان گفت تمامی تعالیم دینی در امر دین شناسی و دینداری از اهمیت یکسانی برخوردار هستند. همین امر که در تعالیم دینی از سلسله مراتب مفاهیم تکلیفی و وضعی استفاده شده و در قوانین جزایی و حقوقی برای هر یک از امور پاداش و جریمهٔ خاصی لحاظ گردیده است، خود دلیل این است که نوعی اولویت بندی مورد توجّه دین قرار گرفته است. در واقع، این تفاوت ها به مؤمنان اهمیت و میزان ارزش اعمال را گوشزد می کند وانتظار مهدوی در عصر غیبت، کارکردی انسانی و اخلاقی دارد و همراه با سازندگی است. بدین جهت است که در روایات، انتظار ظهور برترین عمل شمرده شده است.

7- چه آسیب هایی ممکن است متوجه فرهنگ مهدویت شود؟

اعتقاد مهدوی صرفاً یک تئوری نیست، بلکه فلسفه تاریخ و آرمانی قطعی الوقوع است. در فرهنگ دینی به مؤمنان توصیه شده است که آن را دور نپندارند و قریب الوقوع ببینند. از این رو، در طول تاریخ چه بسیار انسان هایی بوده اند که با اعتقاد به مسأله مهدویت، به تهذیب خویش پرداخته و تا آخر عمر به تطهیر نفس و پارسایی مشغول بوده و بر آستانه خانه دل نشسته و چشم به راه بوده اند و از آنجا که این اعتقاد در ادیان مختلف صورتهای مختلف به خود گرفته است اندکی غفلت یا کم اطلاعی ما منجر به راهیابی خرافات و ابداعات در آموزه هایمان خواهد شد و نتیجه آن گمراهی در دین و خطا در انتظار خواهیم بود، مطالعه و شناخت صحیح فرهنگ انتظار تنها راه حفظ ما از انحراف خواهد بود.

8- نقش این فرهنگ در تداوم حیات و هویت اجتماعی چیست؟

در تمامی ادیان ابراهیمی و غیر ابراهیمی مسأله وجود خداوند، عالم پس از مرگ، جاودانگی، نبوت، سعادت، امید و رضایت نسبت به زندگی و هستی، نجات و رستگاری، اصلاح جهانی یا منجی گرایی و امثال آن مورد توجه خاص قرار گرفته است، به طوری که هیچ دینی از پاسخ به این پرسش ها بی نیاز نیست و بر خود وظیفه می داند که به این پرسش های وجودی مؤمنان و پیروان خویش پاسخی منطقی و رضایت بخش دهد.
در حالی که مهدویت از مباحث مشترک مذاهب اسلامی است و بیش ترین تأثیر فردی و اجتماعی را در طول تاریخ تمدّن و فرهنگ اسلامی داشته است. بررسی مدعیان دروغین مهدویت در تاریخ اسلامی خود بیانگر اهمیت و منزلت این موضوع در نزد مسلمانان و همه فرقه های اسلامی است.
از آنجا که مهدویت به مثابه قلب اندیشه اسلامی باید در تمامی شئون زندگی حاکمیت داشته و جهت بخش باشد، نه این که توجه به مهدویت در حاشیه نظریه پردازی قرار گیرد و آن را یک امر تاریخی و گاه اسطوره گرایانه تلقی کنیم چرا که ظهور ایشان ارمغان آور تفسیری وحیانی و مطابق با منطق وحیانی تمامی انبیای پیشین می باشد که به اختلافات مذهبی پایان خواهد داد. بنابراین، ادبیات و فرهنگ مهدوی مدخلی است که تمامی اعتقادات اسلامی و حتی نظام اعتقادی دیگر ادیان از آن منظر نگریسته می شود یکدست بودن اعتقادات و انتظارات افراد یک جامعه وحدت و یکدلی اجتماع را در بر خواهد داشت و این رمز تداوم و پیروزی جوامع بشری است.
هم زیستی مسالمت آمیز، امنیت خاطر، ظلم نکردن و ظلم ندیدن از دیگران و رضایت خاطر از مردم از بزرگ ترین دغدغه های اجتماعی بشر در طول تاریخ بوده است. در عصر مهدوی انسان ها متحول می شوند و عقلشان کامل خواهد شد. امنیت خاطر در مردم به وجود خواهد آمد. مردم از دست و زبان یکدیگر در امان و توزیع ثروت عادلانه خواهد بود. به جهت رشد تقوا و ایمان در تمام جهان، مردم از ظلم دیگران مصون خواهند بود و آنچه در عصر غیبت ممکن است در یک خانواده، شهر یا کشور به ندرت دیده شود، پس از عصر ظهور در همه عالم دیده خواهد شد. در عصر ظهور، الگويي جدید از عالم و آدم خواهیم داشت

9- آرمان و دستاورد مهم حکومت جهانی حضرت مهدی (عج) چیست؟

کوشش تمامی انبیا و هدفِ تعالیم وحیانی، سامان دادن به وضعیت انسان و هدایت او است و این امر مهم ترین آرمان ادیان ابراهیمی و غیر ابراهیمی و حتّی مکتب های بشری در طول تاریخ بوده است. در واقع همه اندیشمندان با هرگونه تفسیری که از کمال ارائه می دهند، در این ادعا با یکدیگر مشترک هستند که می خواهند انسان را به رستگاری برسانند. به همین جهت مفاهیمی همچون نجات، منجی گرایی، ملکوت خدا، تکامل و امثال آن برای همه انسان ها و مکاتب، مطلوب و دل نشین است. تصحیح و آبادانی وجودی و هویتی انسان ها همیشه زیبا و آرمانی بوده و بشر در ژرفایی وجود خود به آن احساس نیاز می کرده است. این امر در سرلوحه کارکردهای حکومت مهدوی قرار داده شده است. حتّی تغییر وضعیت اجتماعی و تحقّق جامعه عادلانه نیز به یک معنا برای رشد و کمال یابی انسان ها است، به طوری که اگر قرار باشد در جامعه ای عدالت، آزادی معقول، رفاه، امنیت، صلح و هم زیستی مسالمت آمیز باشد، امّا این امور در خدمت انسان سازی نباشد، آن جامعه دارای وضعیت مطلوب نخواهد بود.
سخنان پیشوایان دینی درباره عصر ظهور و درباره تشکیل حکومت مهدوی تداعی گر این است که پس از آمدن امام عصر(عج) و تصفیه نفوس، همه انسانها تبدیل به یک خانواده خواهند شد، هیچ گرسنه و فقیری باقی نخواهد ماند و امنیت و آرامش روحی آنقدر زیاد خواهد شد که حتی زنان و کودکان جامعه که آسیب پذیرتر هستند، احساس امنیت می کنند.
یکی از مهم ترین صفاتی كه در اندیشه شیعی برای حضرت مهدی (عج) به تاكید ذكر شده، صفت دادگری و دادگستری آن حضرت است. در كتب مختلف روایی، صدها روایت در این مورد وارد شده است كه در بسیاری از آنها نام عدل بر آن حضرت نهاده شده است. دردعا می خوانیم: اللهم صل علی ولی امرك القائم المومل و العدل المنتظر؛ خداوندا بر ولی امر خود كه قیام كننده مورد آرزو و عدل مورد انتظار است، درود فرست!
لبریزشدن زمین از قسط و عدل، نتیجه این قیام است، نتیجه ای که جوامع بشری در طول سالهای متمادی به دنبال آن هستند و هیچگاه به آن دست نیافته اند، در جامعه اسلامی مهدوی حکومت به دست حاكم الهی عادل است، و در آن از گناه و ستم چشم پوشی نمی شود، باطل فرو كوفته می شود و حق به حق دار می رسد.
پس از عصر ظهور، انسان صیقل یافته از آموزه های مهدوی به پاسخ پرسش های وجودی خویش می رسد و تحقّق آرامش، رضایت از زندگی و امید به آینده از انسان عصر مهدوی، فردی می سازد که عمل نمودنش به اخلاق و آداب دینی نه به جهت رفتار سازمانی و قوانین اجتماعی است، بلکه به جهت تعبّدپذیری او است. اعتقاد به جاودانگی و باور به حقانیت دین و تعالیم آن به جای تزلزل، اضطراب و نسبیت اندیشی در وجودش خواهد نشست و یقین،جای شک و تردیدهای معرفت شناسانه را خواهد گرفت.