« و همانا موسى را با آیات خود فرستادیم كه: قوم خود را از تاریكىها به سوى روشنایى بیرون آور، و روزهاى [عبرت انگیز] الهى را به آنان یادآورى كن كه قطعا در این [یادآورى] براى هر صبر پیشه شكرگزارى عبرتهاست.»
چند روایت ذیل این آیه :
روایت اول :
[تفسیر القمی] « وَ ذَكِّرْهُمْ بِأَیامِ اللَّهِ قَالَ أَیامُ اللَّهِ ثَلَاثَةٌ یوْمُ الْقَائِمِ وَ یوْمُ الْمَوْتِ وَ یوْمُ الْقِیامَةِ قَوْلُهُ یهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمَّا صَبَرُوا قَالَ كَانَ فِی عِلْمِ اللَّهِ أَنَّهُمْ یصْبِرُونَ عَلَى مَا یصِیبُهُمْ فَجَعَلَهُمْ أَئِمَّةً » [1]
روایت دوم :
قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (ع) یقُولُ : « أَیامُ اللَّهِ ثَلَاثَةٌ یوْمُ یقُومُ الْقَائِمُ وَ یوْمُ الْكَرَّةِ [2] وَ یوْمُ الْقِیامَةِ » [3]
بر اساس این روایت و روایت قبلی ، ایّام الله به سه دوره تقسیم می شود .
روایت سوم :
جَابِرِ بْنِ يَزِيدعَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (ع) فِی قَوْلِهِ تَعَالَى إِنَّ فِی ذلِكَ لَآیاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ قَالَ : « صَبَّارٌ عَلَى مَا نَزَلَ بِهِ مِنْ شِدَّةٍ أَوْ رَخَاءٍ صَبُورٌ عَلَى الْأَذَى فِینَا شَكُورٌ لِلَّهِ عَلَى وَلَایتِنَا أَهْلَ الْبَیتِ » [4]
جابر بن يزيد از حضرت باقر عليه السّلام در آيه : إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ فرمود: « بسيار صبر كنند بر ناراحتىها و گرفتاريها يا نعمت و آسايش. صبر مىكند بر آزارى كه در راه ما مىبيند و شكرگزار است خدا را بر ولايت ما اهل بيت» (بخش امامت-ترجمه جلد هفتم بحار الانوار، ج2، ص 187)
شرح مختصری از آیه :
الف) در کتاب ارشاد [5]، می خوانیم :
« طبرسى (ره) در مجمع البيان در تفسير آيه شريفه: «وَ ذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ» يعنى ... ياد آوريشان كن بروزهاى خدا ... (سوره ابراهيم آيه 5) چند وجه نقل كرده و هر يك از آنها را از يك يا جمعى از مفسرين روايت كند. (1) اينكه مقصود از روزهاى خدا پيش آمدهائى است كه در آن روزها رخ داده مانند نابود شدن و غرق شدن و دچار بلا و عذاب شدن امتهاى گذشته كه ديگران (از نافرمانى خدا) بترسند و پند گيرند، يعنى روزهائى كه خداوند از مردمان گذشته انتقام گرفته است. (2) مقصود از روزهاى خداوند نعمتهاى او است. (3) مقصود از روزهاى خدا كردار او نسبت ببندگان است چه آن كردار نعمت دادن باشد بآنها يا انتقام از ايشان، و على بن ابراهيم قمى (ره) در تفسير اين آيه گويد: روزهاى خداوند سه روز است: روز آمدن حضرت قائم عليه السلام، و روز مرگ عمومى، و روز قيامت، و شيخ صدوق (ره) در كتاب خصال و نيز در كتاب معانى الاخبار از امام باقر عليه السلام حديث كند كه فرمود: روزهاى خدا سه روز است: روزى كه حضرت قائم عليه السّلام ظهور كند، و روز رجعت، و روز قيامت. اين بود روايات و كلمات مفسرين در اين باره، و البته معناى اين حديث با آنچه در تفسير على بن ابراهيم و كتاب خصال و معانى الاخبار وارد شده مناسبتر و بذهن نزديكتر است از آنچه در تفسير مجمع البيان نقل فرموده است، و العلم عند اللَّه.»
ب) مراحل رسالت حضرت موسی(ع) :
مرحله ی اول : هدایت قوم از ظلمات به سوی نور
خداوند در این آیه به حضرت موسی (ع) فرمان می دهد که بندگان مرا از این زمان ظلمانی و تاریک به سوی
نورمتوجه کن . آن زمان که نور بسیار شد، همه ی جنبه های روحی و شخصیتی آن ها را به فضای ایّام الله
متوجه کن .
مرحله ی دوم : یادآوری ایّام الله [6] ( که طبق روایات : یوم القائم ، یوم الرجعة و یوم القیامة می باشد)
در آیه ی 187 از سوره ی اعراف می خوانیم :
« یسَْلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَیانَ مُرْسَئهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ رَبىِّ لَا یجَُلِّیهَا لِوَقْتهَِا إِلَّا هُوَ ثَقُلَتْ فىِ السَّمَاوَاتِ وَ
الْأَرْضِ لَا تَأْتِیكمُْ إِلَّا بَغْتَةً یسَْلُونَكَ كَأَنَّكَ حَفِىٌّ عَنهَْا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ اللَّهِ وَ لَاكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا یعْلَمُونَ »
« از تو در بارهى قیامت مىپرسند كه چه وقت برپا مىشود؟ بگو: علم آن تنها نزد پروردگار من است و جز او آن
را به موقع خود آشكار نمىسازد. [تحقق آن] در آسمانها و زمین سنگین است و جز به طور ناگهانى به
سراغتان نمىآید. از تو چنان مىپرسند كه گویى تو از آن باخبرى. بگو: علم آن فقط با خداست، ولى بیشتر
مردم نمىدانند.»
در روایتی ذیل این آیه از پیامبر اسلام(ص) می خوانیم :
قُلْتُ یا رَسُولَ اللَّهِ فَمَتَى یخْرُجُ قَائِمُنَا أَهْلَ الْبَیتِ قَالَ : « إِنَّمَا مَثَلُهُ كَمَثَلِ السَّاعَةِ ثَقُلَتْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا
تَأْتِیكُمْ إِلَّا بَغْتَةً » [7]
شخصی از رسول خدا سؤال می کند چه زمانی قائم شما ظهور میکند ؟ ایشان می فرمایند : « مثل قیام
مهدی(عج) مانند قیامت ( زمان قیامت) است . بر آسمان ها و زمین سنگین است . زمانش نمی رسد مگر
ناگهانی .»
حال به توجه به آیه ی « وَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبهَِّا ...» [8] _ و با توجه به روایات که این نور ، نور امامت است که زمین را روشن می کند _ زمین باید تحمل این نور را داشته باشد . پس باید به تدریج زمینه ی تحمل این نور با تربیت دینی توسط رسولان الهی ، ایجاد شود .
بنابراین مربی عالم به اذن الهی ، تعدادی از پاک طینتان را رشد می دهد تا آمادگی پذیرش وراثت زمین و خلیفه و امام شدن را در زمین پیدا کنند .
«ایام الله» در کلام رهبر معظم انقلاب :
بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامىدر ديدار اقشار مختلف مردم قم
روز نوزدهم دى بدون شك يكى از ايام‌الله است. اين روز در تاريخِ بعد از خود و مسير حركت در طول انقلاب و نهضت، تأثير اساسى داشت. اگر قيام مردم قم در طليعه اين نهضت و در پيشانى انقلاب ثبت نمىشد، به گمان زياد بدخواهان ملتِ ايران و دشمنان انقلاب حتّى هويت اسلامى نهضت را هم ممكن بود انكار كنند. با اين كار، قم مظهر قيام مؤمنانه مردم، مظهر اعتصام به حبلالله و مظهر «تقوموا لله مثنى و فرادى» شد. بنابراين روز نوزدهم دى نقطه عزيمت در نهضت و انقلاب اسلامى ايران است.
سخنراني در ديدار اقشار مختلف مردم و مسؤولان و كارگزاران نظام، در سالروز ميلادحضرت علي(ع)
دهه‌ي فجر، يعني خاطره‌ي شكفتن اين نيروي عظيم و زنده شدن و فعال شدن آتشفشان بزرگي كه دنياي استكبار را تكان داد.اين دهه‌ي فجر را خيلي قدر بدانيد و البته ملت ايران قدر مي‌داند. هر روزي از روزهاي اين دهه ـ مخصوصا روز بيست‌ودوم بهمن ـ ايام الله و خاطره‌هاي فراموش‌نشدني براي ملت ايران هستند. حقيقتا ملت ما در اين دهه جان گرفت.
پيام به مناسبت 13 آبان روز مبارزه با استكبار جهاني
در ميان ايام‌الله انقلاب كه يادگارهاي دوران مبارزه‌ي بيست و چندساله‌ي ملت شجاع و پيروز ما و هركدام حامل خاطره‌يي و پرتوي از امام راحل عظيم ماست، سيزدهم آبان‌داراي ابعادي متنوعتر و پيامهايي عميقتر و بنيانيتر است. صف‌آرايي دوجبهه‌ي مبارزه‌يي خونين، جبهه‌ي ظالم و جبهه‌ي مظلوم: جبهه‌ي استكبار وسلطه و پيشاپيش آن امريكا و جبهه‌ي حق و عدل و مشعل دار و امام آن خميني كبير، در اين يوم‌الله به وضوح ديده مي‌شود و در هر سه مناسبت اين روزآشكار و روشن خودنمايي مي‌كند و نسلهاي امروز و فردا را به تأمل و تدبر وا مي‌دارد.
سخنراني در ديدار مسؤولان و كارگزاران نظام جمهوري اسلامي، به مناسبت عيد سعيد فطر
يقينا اگر آن‌چنان‌كه تكليف اسلامي است، ما در ماه مبارك رمضان و در همه‌ي اين فرصتهاي مغتنم ايام‌الله، نعمت ذكر و توجه و دعايي كه به ما داده شده، مغتنم بشماريم و خودمان را با منبع قدرت و عزت و عظمت ـ يعني ذات مقدس باريتعالي ـ مرتبط كنيم، بدون شك آن تحول اساسي و مطلوب، هم در ارواح و دلها و هويت اصلي انساني ما و هم به تبع آن، در محيط زندگي و كار و تلاش و مبارزه‌ي ما، پديد خواهد آمد و به مقاصد اسلام نزديك خواهيم شد. اين، يك تفاوت اصلي بين اسلام و بقيه‌ي روشها و برنامه‌هايي است كه يك تحول و آرمانگرايي را به بشر پيشنهاد مي‌كنند.
[1] . بحارالأنوار ، ج 13 ، ص 12
[2] . نام دیگر رجعت است :
عن مثنى الحناط قال:سمعت أبا جعفر علیه السلام یقول : وفیه : « یوم الكرة بدل الموت » (الخصال، ص 108) عن ابن بابویه ، وفیه " . ویوم الرجعة ، بدل یوم القیامة " . (مختصر بصائر الدرجات ، ص 41 )
[3] . بحارالأنوار، ج 7 ، ص 61
[4] . بحارالأنوار، ج 24، ص 220
[5] . ترجمه رسولى محلاتى، ج 1، ص 33.
[6] . البته این مطلب در مورد سایر پیامبران هم مطرح شده است . حضرت عیسی (ع) بشارت این ایام را می دهد و پیامبر اسلام (ص) انسان ها را وارد این ایام می کند .
[7] . بحارالأنوار ، ج 36 ، ص 341
[8] . زمر / 69